آیا بیت کوین مقصر خاموشی برق است

شهرنوشت- به فرایند استخراج ارز‌‌‌‌های دیجیتال، صنعت «ماینینگ» و به مراکز تولید این ارزها، مزرعه یا «فارم» گفته می‌شود. در صنعت ماینینگ، نفت و گاز به انرژی برق و در نهایت به محصول ارز دیجیتال تبدیل می‌شود که به عنوان یک پول مجازی می‌توان برای مبادلات مالی از آن استفاده کرد.

موضوع ماینینگ (استخراج ارز‌‌‌‌های مجازی) که موضوعی ناشناخته در کشور به شمار می‌رود، در روز‌‌‌‌های اخیربه دلیل نگرانی از افزایش مصرف برق و احتمال کمبود این حامل انرژی مورد توجه قرار گرفته است.

مصرف بالای برق توسط دستگاه‌‌‌‌های استخراج ارز‌‌‌‌های دیجیتال و مجازی، همواره تهدیدی برای صنعت برق به شمار می‌رفته است، البته گفته میشود این تهدید بیشتر از سمت استخراج کنندگان غیرمجاز ارز‌‌‌‌های مجازی است تا کسانی که به صورت مجاز اقدام به این کار می‌کنند.

وزارت نیرو و ارز‌‌‌‌های دیجیتال

سخنگوی صنعت برق در این باره می‌گوید: وزارت نیرو خود را برای تامین برق مراکز مجاز استخراج رمز ارز متعهد می‌داند و در عین حال از همه راهکارها برای شناسایی استفاده کنندگان غیرمجاز از برق نیز بهره می‌گیرد.

در عین حال سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه مصرف غیرمجاز برق توسط استخراج کنندگان ارز‌‌‌‌های مجازی از عوامل افزایش مصرف برق در کشور است، گفت: بیش از ۳۰۰ مگاوات برق غیر مجاز توسط استخراج کنندگان ارز‌‌‌‌های مجازی مصرف می‌شود.

«مصطفی رجبی مشهدی» پیش از این گفته بود: بالا رفتن نرخ بیت کوین که یک زمان هشت هزار دلار بود و اکنون به بیش از ۳۰ هزار دلار رسیده سبب افزایش تعداد استخراج کنندگان شده است.

وی افزود: ارزانی نرخ برق در کشورمان نیز عامل دیگری در افزایش علاقمندان به استخراج رمز ارزها شده است.

مصرف ۷۲ هزار کیلوات برق برای تولید هر واحد بیت کوین

برآورد شده که برای تولید هر واحد ارز مجازی «بیت کوین» نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلووات برق است، یعنی برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود.

از طرفی، قیمت ارزان برق در ایران در مقایسه با سایر کشورها باعث شده تا سرمایه گذاری گسترده ای توسط داخلی و خارجی ها در این صنعت نوپا، پرمصرف و پرابهام در کشورمان انجام و هزاران دستگاه ماینر (استخراج) به صورت قاچاق و غیرقانونی روانه کشورمان شود.

از طرف دیگر، افزایش روز افزون قیمت این نوع ارز، پای تعداد بیشتری از افراد را برای استخراج رمز ارز به این صنعت باز کرده و همین امر سبب شده عده ای مقصر اصلی افزایش مصرف برق این روز‌‌‌‌های کشور را استخراج کنندگان رمزارز ها بدانند و بخشی از افزایش آلایندگی هوا را به آنها نسبت دهند.

واین درحالی است که متولی اصلی برق کشور مان فقط کسانی که به صورت غیر مجاز از برق برای استخراج رمز ارزها استفاده می‌کنند مقصر می‌داند.

داستان رمزارزها و برق از کجا شروع شد

فروردین ماه 1397 بود که «محمودرضا حقی فام» معاون وقت هماهنگی توزیع شرکت مادرتخصصی تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر) در پاسخ به پیگیری‌‌‌‌های خبرنگار ایرنا به فعالیت تولیدکنندگان بین المللی ارز‌‌‌‌های مجازی در کشور اشاره کرد و گفت: پایین بودن تعرفه برق در ایران، موجب استقبال این تولیدکنندگان شده است.

وی افزود: تلاش می‌شود با توجه به فعالیت تولیدکنندگان ارز مجازی بین المللی - از جمله تولیدکنندگان چینی - در کشور، تعیین تعرفه مجزا برای آنان صورت گیرد.

حقی فام با اشاره به به یارانه دار بودن برق در کشور که باعث افزایش فعالیت این تولیدکنندگان ارز مجازی شده است، گفت: اکنون نگرانی ما حضور بیشتر تولیدکنندگان ارز مجازی بین المللی با توجه به نرخ پایین برق و استفاده بیش از حد از برق است.

این مقام مسوول خاطرنشان ساخت: تعیین تعرفه صنعتی و یا صادراتی دو راهکار پیشنهادی است تا بتوان مصرف این مشتریان را مدیریت کرد.

همایون حائری معاون برق و انرژی وزیر نیرو گفت: برق ارزان، استخراج کنندگان ارز مجازی را به کشورمان کشانده است که افزایش بیش از حد آنها می‌تواند به ضرر صنعت برق باشد.

وی بابیان اینکه برای تولید هر واحد ارز مجازی «بیت کوین» نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلووات برق است، گفت: برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود که ادامه چنین روندی خطرناک است.

حائری افزود: اگر روند این استخراج ارز‌‌‌‌های دیجیتال به همین نحو ادامه یابد پیش بینی می‌شود مصرف آنها به بیش از ۲ هزار مگاوات برسد.

جستجوی برق ارزان در گاوداری ها و زمین‌‌‌‌های کشاورزی

با وجود هشدارها، همچنان استخراج کنندگان داخلی و خارجی ارز‌‌‌‌های دیجیتال تلاش کردند که حضور خود در ایران را تقویت کنند؛ در واقع، سود سرشار و ارزانی برق در کشورمان به گفته متولیان و دست اندرکاران صنعت برق، پای استخراج کنندگان ارز‌‌‌‌های دیجیتال داخلی و بین المللی را به گاوداری ها، زمین‌‌‌‌های کشاورزی و مزارع باز کرد.

استخراج ارز‌‌‌‌های مجازی نیاز به استفاده از برق ارزان قیمت دارد تا حاشیه سود را برای استخراج کنندگان افزایش دهد، از طرف دیگر افزایش قیمت جهانی ارز‌‌‌‌های دیجیتال سبب شده بود تعداد کسانی که می‌خواهند از این بازار برای خود کسب درآمدی داشته باشند روز به روز افزایش یابد.

ادعای استخراج کنندگان ارز‌‌‌‌های دیجیتال:مصرف برق ماینینگ کمتر از اتلاف شبکه

استخراج بیت کوین چقدر برق مصرف می‌کند؟ عضو هیأت مدیره انجمن بلاکچین می‌گوید: متأسفانه باید بگویم اگر همین الان کل بیت کوینرها و ماینر‌‌‌‌های دنیا را در تهران جمع کنیم و آنها شروع به کار کنند، برقی که مصرف می‌کنند چیزی کمتر از اتلاف برقی است که در شبکه توزیع برق ایران رخ می‌دهد.

حامیان استخراج بیت کوین، ادعا می‌کنند: ظرفیت شبکه برق ایران ۱۰۰ هزار مگاوات است. بارها اعلام شده که چیزی حدود ۱۰ درصد از انرژی برق در شبکه توزیع اتلاف می‌شود. این در حالی است که تمام ماینرها اگر در ایران کارشان را شروع کنند، هفت هزار مگاوات برق مصرف می‌کنند، چیزی کمتر از آن ۱۰ درصد.

حتی گفته می‌شود، طی ۱۰ سال گذشته کل انرژی که در دنیا صرف ماینر بیت کوین شده از انرژی که ماشین‌‌‌‌های آمریکا طی سه روز مصرف می‌کنند کمتر است.

تا چند سال قبل، سی پی یوها (cpu) بار اصلی ماینینگ را به دوش می‌کشیدند تا اینکه مهندسان شروع کردند به ساخت تراشه الکترونیکی که صرفاً مخصوص محاسبات بیت کوین است. ASIC مدار یک جاشده مخصوص یک محاسبه ریاضی خاص است با قدرتی بیشتر از سی پی یوها تعداد بیت کوین بیشتری را در زمان اندک، استخراج می‌کند.

زمانی که این تراشه ها به بازار آمد، ماینینگ بیش از گذشته به عنوان یک صنعت شناخته شد. اکنون دستگاه‌‌‌‌های ماینر را می‌سازند، داخل آن تراشه قرار می‌دهند و آن قدر از آن استفاده می‌کنند تا بسوزد و از کار بیفتد. یک دستگاه اگر ۲۴ ساعت روز را در مکان مناسب و هوای مطلوب کار کند، حدود سه سال قابل استفاده است.

البته ممکن است یک ماینر حتی قبل از سوختن تراشه اصلی یا نقص فنی هم غیر قابل استفاده شود و این زمانی است که نسبت ب‌‌‌‌های برق مصرفی به ب‌‌‌‌های رمزارز استخراج شده، کمتر از یک یا نزدیک آن شود. در این موارد به انتخاب سیاستگذار پروژه، ماینر موقتاً یا برای همواره خاموش می‌شود.

خوب یا بد مزارع بیت کوین

کسی نمی‌تواند بگوید راه اندازی مزارع بیت کوین در ایران کاملاً درست است یا غلط؟ قطعاً پاسخ این سوال به نحوه رشد این صنعت در ایران برمی گردد. «محمد نیکزاد» یک فعال صنعت ماینینگ معتقد است ماینینگ هم خوبی ها و بدی‌‌‌‌های مربوط به خودش را دارد. مثلاً اسلحه گرم است. هر کشوری باید برای دفاع از خودش آن را داشته باشد، اما اینکه چطور استفاده کند نیز مهم است.

اگر در ایران هر کسی در خانه خود بخواهد این کار را توسعه دهد، قطعاً موفقیتی در کار نخواهد بود. اما اگر به شکل صنعت به آن نگاه شود و در ابعاد بزرگ آن را شروع کنند، می‌تواند منجر به اقتصادی شدن ماینینگ در ایران شود.

نیکزاد با بیان اینکه ماینینگ باعث بالانس کردن شبکه برق می‌شود، افزود: در شبکه برق چه تولید چه توزیع چه مصرف، وضعیت به شکلی است که نمی‌توان برق اضافی را ذخیره کرد. اگر شبکه ۱۰۰ واحد برق تولید کند، اما مردم صرفاً ۸۰ واحد را مصرف کنند، ۲۰ واحد باقی مانده را نمی‌توان انبار کرد، اما گر مزرعه ای که کنار نیروگاه برق باشد می‌تواند از این سر ریز انرژی استفاده کند.

گاهی اوقات نمی‌شود توربین را خاموش کرد چون روشن کردن دوباره آن انرژی بیشتری از زمان خاموشی اش نیاز دارد. به این شکل است که می‌توان در کنار سدها و نیروگاه‌‌‌‌های انرژی، مزرعه‌‌‌‌های ماینینگ راه اندازی کرد تا از سر ریز انرژی استفاده کنند.

«محمد شرقی» دبیر انجمن بلاکچین ایران درباره ادعا‌‌‌‌های مطرح شده مبنی بر افزایش بی رویه مصرف برق کشور توسط مزارع استخراج ارز‌‌‌‌های دیجیتال می‌گوید: ساماندهی و توسعه مزارع استخراج ارز‌‌‌‌های مجازی نه تنها باعث افزایش مصرف برق کشور نشده، بلکه در صورت ساماندهی و توسعه شهرک‌‌‌‌های ماینینگ می‌توان از آن برای احداث نیروگاه‌‌‌‌های جدید، پرداخت بدهی‌‌‌‌های سنگین این صنعت، کاهش اتلاف انتقال و توسعه شبکه برق کشور استفاده کرد.